Món xôi độc nhất vô nhị của một hàng chè lâu đời tại Hà Nội

Ngay tại trung tâm phố cổ Hà Nội, có một hàng chè đã vắt mình qua hai thế kỷ với các món ăn đặc biệt. Một trong số đó có món xôi gấc, mỗi tháng chỉ bán vào ngày 30, mùng một, ngày rằm mười lăm. Nếu không tranh thủ ghé đúng các dịp này, bạn sẽ phải đợi đến tháng sau mới thấy lại món xôi đó xuất hiện. 

Xôi vò gấc – “phiên bản giới hạn” được nhiều người “săn đón”

Xôi vò gấc là một trong những món ăn đặc trưng của người dân thủ đô, tuy nhiên, không phải ai cũng biết cách tạo nên hương vị thơm ngon đúng chuẩn của món ăn này. Hạt xôi bóng loáng, mềm dẻo được bao bọc bởi một lớp đậu xanh xay nhuyễn với màu sắc ánh đỏ, hương thơm dịu nhẹ từ quả gấc… chính là những gì mà món xôi vò gấc chỉ bán đôi bận một tháng tại hàng chè Mười Sáu – hàng quán lâu đời nhất và mang đậm phong vị Hà Nội.

Ngày nào cũng vậy, cứ từ khi mở cửa lúc trời còn tờ mờ sáng đến lúc chiều tối, hàng chè Mười Sáu cứ thế nườm nượp khách vào ra, trên tay không bao giờ thiếu những gói hàng chè thơm phức. Đối với một chiếc quán khá cũ kỹ chẳng bán mặt hàng gì ghê gớm ngoài chè thì việc mặt hàng của Mười Sáu đắc như tôm tươi được xem là một hiện tượng lạ. Điều đặc biệt hơn cả là thường ngày quán đã đông thì đến lịch bán xôi gấc vào các hôm 30, mùng 1, rằm mười tư, quán lại tấp nập hơn nhiều lần. Thậm chí, lúc trời còn chưa hừng đông thì đã có nhiều người xếp hàng dài đợi mua xôi về dâng hương.

Được biết, món xôi vò gấc của nhà chè Mười Sáu được cô chủ vô tình chế biến ra gần 30 năm nay vẫn duy trì được hương vị đặc trưng và được dân sành ăn ưa chuộng. Dù bây giờ có nhiều cửa hàng bán chè được lập ra khắp các nẻo đường Hà Nội và hội bán hàng online cũng lăm le học theo nhưng xôi vò gấc hàng chè Mười Sáu vẫn giữ vững phong độ. Người dân phố cổ quan niệm, thà chịu khó đứng xếp hàng lâu một tí cũng chẳng sao miễn là có món xôi ngon chuẩn vị về cúng ông bà tổ tiên là được.

Kể về nguồn gốc của món ăn đặc sản, chú Thanh chủ quán cho biết xôi vò gấc là sáng tạo của cô Trân vợ chú và cũng chính là đầu bếp của quán chè Mười Sáu. Ngày trước, cụ thân sinh của cô Trân đã có gánh chè trong chợ vì thế mà lúc nào trong nhà cũng có sẵn chè và xôi vò. Một lần, cô Trân vô tình trộn xôi gấc vào ăn thử cùng chè thì thấy vị hay hay, bèn nảy ra ý tưởng kết hợp xôi vò và gấc.

>>> Có thể bạn quan tâm: 5 Công thức Smoothie thơm ngon đơn giản, lành mạnh tại nhà

Nghe có vẻ đơn giản khi chế biến xôi vò gấc, tuy nhiên, khi kết hợp các nguyên liệu lại với nhau thì không phải một lần là thành công ngay. Những năm 1980, cô Trân phải mất một khoảng thời gian dài để thử nghiệm, tìm công thức, điều lửa… mới cho ra được món xôi vò gấc “gây nghiện” ngày nay.

Chú Thanh chia sẻ bí quyết muốn xôi vò gấc ngon, ngoài việc chọn đậu kén gạo chất lượng thì dùng gấc nếp nhiều thịt, vỏ mỏng cũng rất quan trọng để màu xôi lên đẹp và có hương thơm dịu nhẹ. Do món xôi vò gấc khá ngọt, không thích hợp để ăn cùng chè như xôi thường nên cô chú chỉ bán dịp đặc biệt trong tháng. Khách nào lỡ hẹn dịp này thì đành phải đợi đến tháng sau mới được thưởng thức. 

Những món chè thanh mát mang hương vị vủa xứ Kinh Kỳ 

Bên cạnh món xôi vò gấc” hiếm có khó tìm”, quán Mười Sáu còn có món xôi vò đỗ xanh ăn cùng chè đỗ đen đặc (chỉ có buổi sáng) hoặc cùng chè đậu xanh đánh và chè đường cũng thu hút đông đảo thực khách. Những bát chè nhỏ trong veo, ngả nâu màu đường mật được bao phủ bởi những hạt xôi vò dẻo thơm thanh mát mà không viên đá lạnh nào có thể đấu lại được.

Theo cung cách ẩm thực xưa, nước đường dùng nấu chè đường thường phải có hoa bưởi tươi. Những ai tinh ý thì làm nóng bát múc chè, đặt hoa bưởi mới nở vào rồi úp xuống để giữ lại hương hoa trong bát một lúc rồi mới múc chè vào. Làm như vậy khi ăn sẽ giúp chúng ta cảm nhận được hương thơm nhẹ nhàng, say đắm. 

>>> Có thể bạn quan tâm: Mì xào thập cẩm – món ăn “tận dụng” thông minh để dọn sạch tủ lạnh

Tuy nhiên bây giờ thì cái kiểu cách ấy không còn nữa. Lâu lâu nhà có chưng cất được tinh dầu thì chú Thanh mới cho vào một ít để thỏa mãn cái cầu kỳ của phong vị ăn chơi. Xôi vò chè đường vốn là món ăn để thưởng thức chứ không phải ăn để no. Thế nên, dù thuận theo nhu cầu của khách mới bán chè đậu xanh ăn kèm xôi vò thế nhưng, chủ hàng chè Mười Sáu vẫn thích thú nếu ai đó bảo: “Cho cháu chè đường nhé”. Cảm giác như cô chú gặp lại người quen vậy!

Mấy món chè khác cũng được nấu nướng theo một công thức riêng biệt nhằm tạo nên sự đặc trưng cho hương vị. Ngoài ra, hàng chè Mười Sáu còn có món cốm xào, bánh trôi chay lạ miệng mà mấy ông khách Nhật, khách Tây hay khách Việt kiều về nước cũng đều tấm tắc khen ngon. 

Lưu giữ tâm hồn Hà Nội xưa qua những món ăn ngon – độc – lạ

Nếu chỉ tính từ thời điểm cô chú mở quán trên phố Ngô Thì Nhậm thì quán chè Mười Sáu đến nay đã hơn 40 tuổi. Nhờ mẹ truyền lại nghề từ thời còn trẻ, đến giờ đã vào tuổi xế chiều, cô Trân và chú Thanh cho biết mình gần như không chỉnh sửa lại bất kỳ điều gì kỹ nghệ nấu chè của cụ xưa.

Trải qua hơn 2 thế kỷ, chứng kiến biết bao lần hợp tan của thời cuộc, quán chè Mười Sáu vẫn ở góc phố gần Bờ Hồ ấy và cô chú chủ quán thì vẫn âm thầm lưu giữ tâm hồn Hà Nội bằng những món ăn quen thuộc, đậm đà phong vị quê hương.